Pošto je nedostatak prostora za parking veliki problem u Skoplju, glavnom gradu Makedonije, vozači često zauzimaju javni prostor namenjen pešacima, prisiljavajući tako pešake da hodaju opasnijim putem, tj. na cesti.

Ovo nije novi problem, i čini se da se samo pogoršava. Vozači tretiraju staze za šetnju, parkove, trotoare, privatne ulaze u garaže i igrališta — bilo koje mesto gde se može hodati — kao svoje parkiralište. Barovi i restorani su takođe preuzeli deo ili ceo trotoar da bi postavili terase i povećali profit.

Njihov izbor može blokirati put i prisiliti ljude, uključujući i osetljivije stanovnike kao što su majke s dečjim kolicima ili onih s invaliditetom, da hodaju ulicom na kojoj se odvija promet.

Gradske vlasti uveliko ne žele da primete ovaj problem ili su, u nekoliko slučajeva reagovale tek nakon nesreće u kojoj je automobil usmrtio pešake i to izazvalo javni protest.

Jedan korisnik Twittera pod imenom @baljumbaljum je pokrenuo hašteg #ЈавенПростор (#JavniProstor) za podizanje svesti o problemu koji muči stanovnike glavnog grada.

Отварам хаштаг #ЈавенПростор и оставам фотографиите да зборуваат сами за себе. Пинг @CityofSkopje pic.twitter.com/TNOyUCPQfk

— 100Le (@baljumbaljum) 16. aprila 2018

Otvaram hašteg #JavniProstor i puštam da slike govore za sebe.

Ubrzo su se korisnici Twittera uključili ovom haštegu, a i mediji na internetu su počeli da obraćaju pažnju.

Uključile su se NVO poput Skoplje Smog alarm. Na pitanje zašto učestvuju pošto se njihov rad odnosi na zagađivanje vazduha, odgovorili su da automobili doprinose sa oko 20% u zagađivanju vazduha.

#ЈавенПростор #Железничка pic.twitter.com/ImvEoyNtKQ

— Skopje Smog Alarm (@SkopjeSmogAlarm) 18. aprila 2018

#JavniProstor [pored] #ŽelezničkeStanice

Odgovor na ovu inicijativu je takođe doveo do online peticije pod nazivom “Zaustaviti parkiranje na trotoaru” koji je dosad prikupio 7.188 potpisa. Cilj je da se prisile gradske vlasti da zaustave praksu parkiranja na trotoaru.

Neki od primera tvitova koji koriste ovaj heštag uključuju spomenik kojem niko ne odaje poštovanje:

#јавенпростор кисела вода pic.twitter.com/iTh75K8uKr

— Les meraques (@LeCaffeine) 18. aprila 2018. godine

#JavniProstor [u opštini] Kisela Voda.

Starija sugrađanka koja pokušava da koristi trotoar koji zauzima parkirano vozilo:

#ЈавенПростор, Никола Парапунов, Карпош 4 pic.twitter.com/YqyMRVVX5N

— Dragica (@nidragica) 17. aprila 2018

#Javni Prostor ulica Nikola Parapunov, Karpoš 4 [deo opštine u Skoplju]

Restoran koji je položio pravo na deo ulice:

#ЈавенПростор pic.twitter.com/12y6Sm7hzU

— 100Le (@baljumbaljum) 16. aprila 2018. godine

#Javni Prostor

I policija koja je deo problema:

Нема доволно полицајци за да пишуваат казни за паркирање на тротоар. Сите се зафатени. pic.twitter.com/ZbI3NIPsTm

— Inicijativa1 (@inicijativa1) 18. aprila 2018

Nema dovoljno policajaca da napišu karte za parkiranje na trotoaru. Svi su zauzeti [u lokalnom kafiću].

Ako ima mesta ispred zgrade, automobil će se parkirati:

Мал придонес за #ЈавенПростор pic.twitter.com/x4nkYyf9RL

— Bibs (@gragjankata) 17. aprila 2018

Mali doprinos #JavnomProstoru

Ovaj restoran je potpuno zauzeo trotoar:

2 прашања до Центар и МВР:
1.Што ќе се случи доколку наместо на 100% од ширината на тротоарот, кафаната ја поставивме на 100% од ширината на улицата?
2.Колку време ќе ви треба да ја отстраните од улицата? И зошто не треба исто толку за да ја отстраните од тротоар?#ЈавенПростор pic.twitter.com/IAsTOYm9gM

— Inicijativa1 (@inicijativa1) 18 aprila, 2018

Pitanja za Mesnu Zajednicu i Ministarstvo unutrašnjih poslova:
1. Šta bi se dogodilo da, umesto 100% širine trotoara, restoran zauzima 100% širine ulice?
2. Koliko vremena bi vam trebalo da ga uklonite s ulice? I zašto ne upotrebite istu količinu vremena da biste ga uklonili s trotoara?
#Javni Prostor

Skuplji automobil, veći prekršaj:

#ЈавенПростор #ДебарМаало pic.twitter.com/PNlEMOh1Ud

— Skoplje Smog Alarm (@SkopjeSmogAlarm) 18 aprila 2018

#Javni Prostor u Debar Maalo, oblast u Glavnoj Opštini.

Čak ni bolnice nisu izuzetak:

Нема проблем бе, пациентите ќе се снаоѓаат #ЈавенПростор pic.twitter.com/YK7VirDmxL

— Bibs (@gragjankata) 18. aprila 2018

Nema problema, druže, pacijenti će pronaći put. #JavniProstor

U ovom slučaju, onaj ko je prekršio javni prostor (vozilo) ugrožava drugog prekršioca javnog prostora (restoran):

#ЈавенПростор pic.twitter.com/e53Elkdbi0

— 100Le (@baljumbaljum) 16. aprila 2018

#Javni Prostor

Na slici se vidi majka koja šeta svoje dete na ulici zbog okupiranog javnog prostora:

#ЈавенПростор #ДебарМаало pic.twitter.com/RCe0CbZK6C

— Skopje Smog Alarm (@SkopjeSmogAlarm) 19. aprila 2018

#JavniProstor #DebarMaalo

A na ovoj fotografiji, osoba u invalidskim kolicima se vozi putem pošto je trotoar pun parkiranih vozila:

Спаваш ли мирно Богдановичу Српчу?@OpstinaCentar @CityofSkopje @SDSMakedonija @VladaMK pic.twitter.com/rnIMcGticx

— ТвитеротНаАнаФранк (@box_kiki) 18. aprila 2018

Kako spavate noću, [gradonačelniče Glavne Opštine Saša Bogdanović]?

#ЈавенПростор (#JavniProstor) je redovno jedna od najpopularnijih haštagova na makedonskom Twitteru, prema makedonskom servisu (@trendingmk) trendova. Neki korisnici Twittera su predložili da bi se njegova popularnost bolje iskoristila ako bi više ljudi tagovalo tj. označilo odgovorne institucije i službenike direktno u svojim tvitovima, a ne samo pomoću haštegova

Bez obzira na to da li je delotvoran koliko god može ili nije, #ЈавенПростор ipak predstavlja važan podsetnik na građanske vrednosti u društvu u kojem je zloupotreba javnih površina godinama postala toliko rasprostranjen da ga mnogi smatraju “normalnim”.