[1]Julijana Milutinović vodi radio program. Fotografija ljubaznošću korišćena uz dozvolu.
Ovaj intervju se prvi put pojavio na VBU Music Registry [2], javnoj arhivi makedonske muzike. Globalni glasovi objavljuju urenđenu verziju uz dozvolu.
Julijana Milutinović, u javnosti poznata po svom di-džej-nadimku Džuls [3], već skoro tri decenije organizuje i vodi radio emisije. Svoju radijsku karijeru započela je na nekim makedonskim radio stanicama u Skoplju, aa poslednjih 16 godina živi u Novom Sadu, glavnom gradu Vojvodine [4], severne autonomne pokrajine Srbije. Trenutno radi kao urednica i voditeljka na regionalnom javnom emiteru Radio-televiziji Vojvodine, u produkciji dve radio emisije: Iskorak [5] i Makedonium [6], u kojoj se pušta isključivo muziku na makedonskom jeziku. Džuls je takođe DJ [7] i identifikuje se kao ljubitelj muzike.
Vasil Buraliev, osnivač Muzičkog registra VBU, iskoristio je nedavnu posetu Novom Sadu za razgovor sa Džulsom uz kafu. Zanimalo ga je da li je makedonska muzika popularna na talasima van Severne Makedonije i da li srpski narod, kao najbliži susedi Makedonije, prati novoproizvedenu makedonsku muziku, pored balkanskih klasika i tradicionalnih narodnih pesama poput “Jovano, Jovanke” [8] i “Makedonsko devojče” [9].
[10]Kafa u Novom Sadu, Vojvodina, Srbija. Fotografija Vasil Buralijev, koristi se uz dozvolu.
Vasil Buraliev (VB): Svake srede treći kanal Radio-televizije Vojvodine emituje program na makedonskom jeziku kroz 30-minutnu emisiju Makedonijum. Kao njen urednik i voditelj, možete li nam reći kakva muzika se pušta u emisiji? Da li se u emisiji čuje samo tradicionalna makedonska narodna muzika, ili vojvođanska publika ima prilike da sluša i novu muziku, kao što su dela Funk Šuija [11], Dine Jašarija [12], Tamare [13], Karoline [14], Martine Blažeske [15], Nikolče Miceski [16], Nokauta [17], Foltina [18], Letečki pekinezeri [19] i drugi aktuelnih ili savremenih izvođača i muzičkih autora?
Јулијана Милутиновиќ (ЈМ): Кога пред скоро 16 години се воведе програма на македонски јазик на РТВ, се инсистираше на тоа да биде традиционална музика. Првата програма на радиото е на српски јазик, Втората програма на унгарски додека на Третата програма на радиото, се слушаат програми на јазиците на другите националности во Војводина. Тоа се русински, романски, словачки, украински, ромски, буњевачки, хрватски, црногорски, чешки, германски, албански, бугарски, руски и македонски јазик. Со оглед на тоа дека „ние“, малите редакции (мали значи еден до двајца луѓе по редакција или пак се работи за соработка со надворешна продукција на емисиите) имаме многу малку простор во етерот, секогаш е неопходно да се направи добар баланс и со музиката. Но, секако дека имам слобода да пуштам музика по мој избор. Започнав со традиционална поради инсистирањето на традиционалната македонска песна, а би сакала да воведам уште барем една музичка емисија, на македонски јазик, во која сакам да ја презентирам исклучиво модерната македонска музика. Сега за сега таква можност не постои (поради немањето можност за уште еден термин на Третата програма), но имам добра идеја што планирам да ја остварам престојново лето. Верувам дека преку „летната шема“ на програмата ќе можам да го посветам „Македониум“ исклучиво на модерната македонска музика. Би сакала во таа летна шема да го претставам се она што има да го понуди македонската музичка сцена, а има многу да понуди.
Julijana Milutinović (JM): Kada je RTV pre skoro 16 godina uvela program na makedonskom jeziku, u prvom planu je bilo da se emituje tradicionalna muzika. Prvi program radija je na srpskom jeziku, Drugi kanal je na mađarskom, dok Treći kanal proizvodi sadržaje na jezicima drugih etničkih zajednica koje žive u Vojvodini. Ovi jezici uključuju rusinski [20], rumunski, slovački, ukrajinski, češki, nemački, albanski, bugarski, ruski i makedonski. S obzirom na to da „mi“, odnosno male redakcije (sa osobljem od jednog do dva radnika po redakciji, ili produciranje emisija kroz saradnju sa spoljnim producentskim kućama) imamo vrlo malo vremena tokom nedelje, uvek je potrebno balansirati informativno sadržaj sa muzikom.
Naravno da imam slobodu da biram koju muziku da puštam. U početku sam puštala više tradicionalnih makedonskih pesama, ali sada pokušavam da uvedem bar jednu muzičku emisiju na makedonskom jeziku koja će predstavljati isključivo modernu makedonsku muziku. Trenutno nema termina za takvu emisiju, ali nameravam da nastavim sa tom idejom tokom leta. Mislim da bi „letnja šema” radio programa dobro funkcionisala kao platforma za promociju moderne makedonske muzike u okviru emisije Makedonium. Makedonska muzička scena ima mnogo toga da ponudi i nameravam da je predstavim svojoj publici.
[21]Panorama glavnog trga u Novom Sadu, Vojvodina, Srbija. Fotografija Vasil Buralijev, koristi se uz dozvolu.
VB: Da li kafići i barovi u Novom Sadu puštaju makedonsku muziku? Da li su pesme makedonskih muzičkih izvođača i autora prisutne na drugim lokalnim medijima u Vojvodini?
ЈМ: Ретко може да се слушне македонска модерна музика во Нови Сад, а и ако може, тоа е кафеана со тамбураши каде евентуално ќе ги отсвират „Македонско девојче“, „Јовано Јованке“, „Елено ќерко“ и „Битола мој роден крај“. Тие им се омилени 🙂 Повозрасната генерација „одлепува“ на Леб и сол [22], Мизар [23], Архангел [24], Анастасија [25], а помладите така-така. Инаку, генерално новосаѓани го сакаат македонскиот ритам и мелос, македонскиот јазик, неретко ми се случило да ми речат да зборувам повеќе за да уживаат во милозвучноста на нашиот македонски јазик.
JM: Moderna makedonska muzika se retko čuje u Novom Sadu. U restoranima se mogu čuti tradicionalne pesme poput „Makedonsko devojče,” „Jovano, Jovanke,” „Eleno kjerko” [26] i „Bitola moj roden kraj” [27] koje sviraju tamburaši u restoranima. Oni su njihovi favoriti.
Sada sredovečna generacija jako voli Leb i sol [22], Mizar [23], Arhangela [24], Anastasiju [25] [alternativni bendovi popularni u vreme Jugoslavije], dok je stav mlađih ambivalentan. Uopšteno govoreći, Novosađani vole makedonski ritam i melodije/muzičke stilove, a mnogo puta me zamole da razgovaram na makedonskom sa njima kako bi mogli da uživaju u zvuku našeg jezika.
Na sledećem snimku se čuje da je u kafiću u Novom Sadu tokom intervjua bila puštena pesmu „Mamurni ljudi” makedonske rok grupe Leb i sol [28].
VBU: Tradicionalno, svakog maja slavi se godišnja proslava Dana makedonske kulture u Srbiji. Kako to prolazi u Novom Sadu? Da li oni uključuju muzičke događaje poput koncerata makedonskih umetnika?
ЈМ: Деновите на македонската култура во Нови Сад, ги организира здружението на Македонците од Нови Сад, „Кирил и Методиј“. Секоја година се организира свечена академија со пригодна програма во чест на просветителите чие име го носи ова здружение. Се организираат литературни, поетски, музички, уметнички вечери од здружението, а со поддршка од Националниот совет на македонското национално малцинство, чие седиште е во Панчево. Доаѓаат македонски поети, сликари, уметници на тие вечери, а најчесто настапуваат групи, пејачки ансамбли и уметници кои се од Војводина. Тие настапуваат со репертоар од македонската традиционална како и класична музика.
JM: Dane makedonske kulture u Novom Sadu organizuje Udruženje Makedonaca Novog Sada pod nazivom „Ćirilo i Metodije“. Svake godine organizuju Svečanu akademiju u čast prosvetitelja zaštitnika [29]. Organizuju i večeri književnosti, poezije, muzike, vizuelne umetnosti uz podršku Nacionalnog saveta makedonske nacionalne manjine [30], koji se nalazi u Pančevu. Pored gostujućih pesnika, slikara ili umetnika, ove večeri uključuju nastupe lokalnih muzičkih grupa ili umetnika, koji često sviraju makedonsku tradicionalnu i klasičnu muziku.
[31]Julijana Militunović. Fotografija Vasil Buralijev, koristi se uz dozvolu.
VBU: Imate i dugu karijeru kao DJ. Da li vaša plejlista sadrži pesme iz makedonske muzičke produkcije?
ЈМ: Во мојот репертоар понекогаш има македонска музика, или барем ремикси што ги создаваат наши продуценти. Јас сум вљубеник во постарата музика, па неретко се случува да ги пуштам КИМ бенд [32] (KIM Band). Од поновата продукција многу ми се допаѓаат Лилит [33] (Lilit), бидејќи се фанки и соулфул, она што јас лично го претпочитам како стил.
JM: Na mom repertoaru se ponekad nalazi i makedonska muzika, ili remiksevi makedonskih producenata. Volim neke od starijih vrsta muzike pa često puštam KIM Band [32]. Od novih bendova više volim Lilit [33], jer su fanki i soulful, što je moj omiljeni stil.
VB: Koje su vam makedonske pesme i izvođači omiljeni i zašto?
ЈМ: Ох, колку тешко прашање. КИМ бенд [32], апсолутно се! Зошто? Заради тоа што тие го измислиле есид џезот пред Британците да го воведат како стил на музика. Сите шлагери од македонските фестивали од 70/80 ги сакам! Од Македонија Тамара Тодевска [13] е пејачката што највеќе уживам да ја слушам. Секако не смеам да ја заборавам и Каролина Гочева [14]. Крсто (Кристо) Роџевски [34] е еден од уметниците кои ги ценам. Владимир Четкар [35] исто така го ценам, особено заради тоа што стилски неговата музика најмногу ми лежи. Фанк Шуи (Funk Shui [11]) се феноменални. Дина Јашари [12] (Dina Jashari) е уште едно од имињата кое ме одушеви како и Марија Димитриевиќ [36] и нејзините џез изданија и пеење. Омилена песна ми се чини немам, но да ме прашавте и за омилена песна на друг јазик немаше да го знам одговорот. Има толку многу преубава музика, што ми се чини дека е греота да се детерминираме со еден или пет наслови.
JM: Oh, ovo je veoma teško pitanje. Jedan od takvih izvođača je KIM Bend [32]! Zašto? Zato što su izmislili acid jazz mnogo pre nego što su ga Britanci zvanično predstavili kao muzički stil.Takođe volim sve Šlagere [37] sa festivala 1970-ih i 1980-ih. Jednostavno uživam slušajući Tamaru Todevsku [13]. Ne smem da zaboravim ni Karolinu Gočevu [14]. I cenim umetnost Krista Rodževskog [34].
Veoma cenim Vladimira Četkara [35] posebno zato što se stil njegove muzike slaže sa mojim ličnim ukusom. Funk Shui [11] je fenomenalan. Mlada alternativna pevačica / tekstopisac Dina Jašari [12] me je oduševila, kao i džez nastupi Marije Dimitriević [36]. Nemam jednu najomiljeniju makedonsku pesmu, ali bih isto odgovorila za omiljenu pesmu na bilo kom drugom jeziku. Ima toliko lepe muzike i na raspolaganju nam je, tako da bi sigurno bilo pogrešno ograničiti se samo na jednu ili pet numera.