Fotografisao Moushumi Basu. CC-BY-NC-SA 2.0

Post Moushumi Basu-u je prvobitno objavljen na Ensia.com, online magazinu koji ukazuje na međunarodna ekološka rešenja u primeni, a na ovom sajtu je dodatno učinjen dostupnim kao deo sporazuma o razmeni sadržaja.

Divlja brdašca i šume središnje Indije su svet sam za sebe. Smešteni na bujnom zelenom pobrđu su skupine sela koje se povremeno formiraju, jedva dotaknuta modernom civilizacijom. To je dom predaka drevnog domorodačkog plemena, Baiga, koje je živelo u simbiozi sa ovim džunglama i njihovim raznolikim biljnim i životinjskim svetom, čuvajući ih svojim znanjem generacijama.

Ove šume su takođe deo središnjeg indijskog predela, koji udomljava gotovo 40 procenata populacije velikih mačaka Indije.

Tigrovi se klasifikuju kao ugrožena Plan I vrsta, prema indijskom Zakonu o zaštiti divljih životinja u prirodnom okruženju, što im pruža visok stepen zaštite od delovanja prouzrokovanog od strane ljudi, kao što su lov i krivolov. Prednost Narod Baiga je u tome što su kategorizirani kao posebno ranjiva plemenska grupa od strane vlade države Indije, kategorizacija kojim se štiti tradicionalno pravo zajednice s obzirom na identitet, stanište, izvor sredstava za život i kulturu u prirodnom okruženju. Nadalje, Zakon o zaštiti prava šuma, koji je usvojio parlament Indije 2006. godine, jamči tradicionalnim stanovnicima šume, kao što su pravo staništa narodu Baiga i izdržavanja iz džungle u kojoj su živeli ili koristili pre 13. decembra 2005.godine.

Ukratko, Vlada je garantovala podjednako tigrovima i narodu Baiga zaštitu prava da žive u svom šumskom staništu odakle su i potekli.

Predstavnici zajednice Baiga, međutim, tvrde da se u svrhu zaštite tigrova odvajaju od njihovih korena. Oni zastupaju stav da ih vladine agencije i određene grupe za očuvanje vide kao prepreka njihovim naporima da spasu velike mačke. U nekim slučajevima, tvrde, da se njima zabranjuje uobičajeno korištenja plodova koje šuma daje ili da se hapse pod lažnim optužbama za lov. Takođe se mame od strane odeljenja za državne šume iz rezervata za tigrove da napuste svoje stanište uz naknadu i obećanja o boljem životu izvan šume.

Šta se može učiniti kako bi se pomoglo koegzistenciji ranjivih Baiga i ugroženih tigrova? Pouke iz drugih delova Indiji nude neke obećavajuće spoznaje – značajne ne samo za Baiga narod i tigrove, već i za urođenički zajednica širom sveta čiji je opstanak doveden u pitanje u odnosu na opstanak ugroženih vrsta.

Konflikt

Bhoramdeo utočiste za divljač u središnjoj indijskoj državi Čatisgar, 164 kvadratna km, bogato šumom sa raznolikim biljnim i životinjskim vrstama, održava opstanak izdvojenih grupa Baiga naroda. Utočiste je takođe povezano sa prostranim rezervatom na 942 km2 Kanha Tiger, u susednoj državi Madhja Pradeš.

Dom tigrova, čiji se broj kreće od 85 do 100, Kanha je jedan od najvećih staništa velikih mačaka u središnjoj Indiji. Ono je poslužilo kao inspiracija za delo Radjarda Kiplinga Knjiga o džungli u 19.veku, a danas je to omiljeno odredište turista koji žele da na licu mesta vide tigra. Turisti ulaze u rezervat u safari džipovima koji su postrojeni u redovima, naoružani kamerama kako bi na trenutak videli harizmatičnog mačka. Ako uspeju da vide jednog, često sledi urnebes – sa džipovima i bukom, uzbuđene gomile koja tiskanjem iznalazi svoj put na scenu. Uznemireni vrevom, mnogi tigrova se preseljavaju u mirnije šume u kojima žive pripadnici Baiga zajednice. Ovome treba dodati migracije koje se javljaju kao posledica rasta populacije tigrova, što čini Kanha preplavljen sa mačkama. Tamo skreću pažnju vladinih i nevladinih organa za zaštitu. Iako ne postoji zakonska mera koja dopušta državnim službenicima da na silu izvrše preseljenje sela iz utočišta za živi svet divljine, kao što je Bhoram Deo, meštani tvrde da su primorani da odu kako bi se smestili tigrovi i drugi živi svet divljine.

“Tigrovi, leopardi ili šume nas nikada nisu plašili”, kaže Phul Singh Baiga, stanovnik Bijadhapa, sela sa 28 Baiga lovaca na obodu Bhoram Deo utočišta. “Ali danas, mi zaista zaziremo od odeljenja za državne šume i boraca za zaštitu prirode. […] U ime zaštite tigra, nas na osnovu nekoliko izgovora maltretiraju kako bi nas širenjem panike isterali iz naših džungli.”

Kako kaže B.N. Dvivedi, glavni šef za zaštitu šuma i glavni nadzornik za živi svet divljine Čatisgar, “Postoje planovi s naše strane da se sela premeste unutar utočišta i zaštićenih područja, iz razloga što će to doprineti da šuma ostane netaknuta za tigrove i živi svet divljine. […] Međutim nikakva sila se ne koristi za premeštanje naselja. Prema državnim odredbama, evakuacija meštana je učinjena uz njihovu prethodnu saglasnost – što se ne može učiniti bez njihovog pristanka.”

Ipak, Indu Netam, organizator NVO Adivasi Samta Manč, koji radi s Baiga i drugim plemenskim zajednicama na osiguranju autohtonih prava, potvrđuje tvrdnje starešine.

“Baiga zajednica, uprkos tome što je kategorizovana kao posebno osetljiva plemenska grupa u Indiji, je uskraćena za odredbe Zakona o zaštiti prava šuma, u većini delova države, koji im jamči stanište i pravo da sebi omoguće egzistenciju u okviru svojih džungli”, tvrdi Netam. “Kao rezultat toga, mnogi pripradnici zajednice Baiga se teško bore da prežive.”

Zajednički uspešan razvoj

Ali da li mora biti jedno ili drugo? Skorašnji podaci Vlade o položaju populacije tigrova u Biligiri Rangasvami Hramu (BRT), rezervat za tigrove u južnoj indijskoj državi Karnataka ukazuju da ne mora.

U ovom rezervatu, zajednica urođenika Soliga ušla je u istoriju 2011. godine kao jedino pleme u Indiji koje je uspelo da se njihova tradicionalna šumska prava zvanično priznaju u središnjem području rezervata za tigrove prema Zakonu o zaštiti prava šuma. Tigrovi i Soligasi se zajednički uspešan razvojaju u BRT. Tačnije, broj velikih mačaka u BRT se gotovo udvostručio sa broja 35 u 2010.godini na broj 68 u 2014.godini.

Istorijski gledano nomadska plema Soligas koji su stanovali u pećinama, i neizmenično bili uzgajivači i šumski sakupljači, žive u šumama BRT generacijama. Međutim, 1974. godine, kada je BRT proglašen rezervatom za životinje, oni su preseljeni u manja naselja nazvana porus u i oko šuma. Neki su dobili male parcele zemlje za hranu; drugi su se okrenuli fizičkom radu. Prikupljanje proizvoda šume čije poreklo nije vezano za drvo iz BRT (uključujući med, ogrozd i lišajeve) i dalje je ostaje glavni izvor njihovog urođeničkog prehrambenog sistema i njihove zaostale ekonomije.

Zatim je 2006. godine, državna vlada oduzela pravo narodu Soliga da prikupljaju plodove koje daje šuma, u skladu sa Zakonom o zaštiti divljih životinja, osiromašujući hiljade Soligasa. Situacija je za njih postala još teža kada je januara 2011.godine, BRT Utočište divljih životinja pretvoreno u BRT Rezervat za tigrove. Sve ovo je dovelo u pitanje sudbinu oko 6.000 pripadnika naroda Soliga koji žive u središnjem području rezervata i na drugih 10.000 jutara “tampon zone” (šume koja okružuje središnje područje).

“Odeljenje za šume je u početku privoljavalo i prisiljavalo naše ljude, naročito mlade, da se presele iz rezervata”, tvrdi C. Made Govda, sekretar u Zila Budakatu Girijana Abhivrudhi Sangh (Kolektiv naroda Soliga). “Ali, mi smo se opirali.”

Šta je to što omogućava da narod Soligasa i tigrovi zajedno žive? Jedan razlog je taj što je etika o očuvanje šuma isprepletana sa etosom i religijom ovog plemena. Narod Soligasa obožava tigrove i smatraju da je greh seći drveće.

Protestni marševi i okupljanja su doveli do višemesečnih konsultacija i diskusija sa državnom administracijom i odeljenjem za šume. U oktobru 2011. godine, pleme je uspelo da formalno osigura svoje pravo na sakupljanje plodova u staništi i plodova šume koji ne rastu na drvetu na zemlji svojih predaka u rezervatu za tigrove prema Zakonu o zaštiti prava šuma. Danas su naselja Soliga rasprostranjena na svih pet planinskih venaca rezervata.

Šta je to što omogućava da narod Soligas i tigrovi zajedno žive? Jedan razlog je što je etika o očuvanju šuma isprepletana sa etosom i religijom plemena. Narod Soligasa obožava tigrove i smatraju da je greh seći drveće.

Pleme i njegove starešine takođe sarađuju s odeljenjem za očuvanje državnih šuma, primenjujući tradicionalna rešenja kako bi se nosili sa različitim izazovima u očuvanju BRTa. Pod tim se podrazumeva rast divljeg korova kao što je Lantana camara, šumski požari tokom letnjih meseci, premeštanje životinja koja se usude da uđu u ljudska naselja, krivolov, vađenje granita i krijumčarenje drva.

Nadalje, narod Soligasa takođe iznalaze specifične planove za ovo područje, za očuvanje rezervata tigarova na temelju njihovog tradicionalnog znanja, za koje se nadaju da će biti primenjeno u praksi u saradnji sa odeljenjem za šume i nevladinim organizacijama.

Ponovno uvođenje tradicionalnih znanja

Ako narod Soligasa i tigrovi mogu zajedno da žive u svojoj borbi za opstanak, da li će i druge urođeničke zajednice kao što je zajednica Soligas preuzeti ideje naroda Soligas?

“Vreme je da ponovno izvršimo uvid u našu politiku i strategiju očuvanja.” – S. Faizi

Na međunarodnom nivou, postoji veliki interes da se to utvrdi.
Nadalje, narod Soligas takođe rade na specifičnim planovima za ovo područje za očuvanje rezervata tigarova na temelju njihovog tradicionalnog znanja, za koje se nadaju da će biti primenjeno u praksi u saradnji sa odeljenjem za šume i nevladinim organizacijama.

“Vreme je da ponovno izvršimo uvid naše politike i strategije očuvanja”, tvrdi ekolog S. Faizi prvi predsedavajući Alijanse nastale u skladu sa Konvencijom o biološkoj raznolikosti i sadašnji član stručne grupe CBD o bioraznolikosti za iskorenjivanje siromaštva. “Cela tragedija je da premeštamo i obespravljujemo istorijske čuvare raznolikosti biljnog i životinjskog sveta, koji su živeli u našim šumama i hrane njegov biljni i životinjski svet već vekovima.” Čak je i 12. sastanak Konferencije stranaka Konvencije o biološkoj raznolikosti, koji je održan u Koreji u oktobru 2014. godine, naglasio vrednost ponovnog uvođenje tradicionalnih znanja u očuvanje šuma i biološke raznolikosti.

“Ono što se događa u Kanha Rezervatu za tigrove predstavlja ružnu stranu očuvanja – hiljade turista juri kroz park u bučnim džipovima, glasno zahtevajući da fotografišu okupirane tigrove”, kaže Stiven Kori, direktor neprofitne organizacija Opstanak , koja se zalaže za urođeničke narode širom sveta. “U međuvremenu, Baiga zajednice koje su pažljivo upravljale staništem tigrova više generacija su dovedene do uništenja od prisilnih deložacija. Ironija je da se gube borci za zaštitu prirode. Ako Indija ne dopušta narodu Baiga i drugim plemenima da se vrate, i spreči daljnje izbacivanje seljana, te zajednice će biti potpuno uništene. Izbacivanje plemena neće spasiti tigrove “.

Kategorije

Regioni

• Indija

Teme

• Građanski mediji
• Okolina
• Politika
• Urođenici

Napisao/-laEnsia

Preveo/-laMilica Jakovljevic