Protesti u Brazilu: ‘Neće Biti Svetskog Prvenstva u Fudbalu!’

Photo of a protest in Brazil in January 2014, by Mídia Ninja, republished by Agência Pública.

Protest u Brazilu, januar 2014. Fotografija od Mídia Ninja, ponovo objavila Agência Pública.

Članak “Quem grita ‘Não vai ter Copa?’ (Ko viče, ‘Neće biti Svetskog Prvenstva u Fudbalu?’) koji je napisao Ciro Barros je prva objavila brazilska novinska organizacija Agência Pública (Javna Agencija), 17 februara, 2014 i Globalni Glasovi će je opet objaviti u dva dela. Svi linkovi vode na sranice na portugalskom jeziku, osim ako nije drugačije naznačeno.

Novinar Agência Pública je istraživao među aktivistima koji su se pojavili na prvom protestu ove godine protiv Svetskog prvenstva u fudbalu koji treba da bude održan u Brazilu ove godine; gde se uverio da je to mešovita grupa koja je tokom celog protesta zahtevala zaustavljanje jednog sportskog događaja, i da se sve to uradi bez “nasilja”.

Sve se to dešavalo u akademskom centru univerziteta u zapadnom delu São Paula, tokom iznenađujuće suvog januarskog predvečerja. Oko 20 ljudi sedi u krugu i tiho razgovara, dok čekaju da počne sastanak, kritikujući policiju, prvenstvo, saveznu vladu, državnu vladu São Paula. Grupa je pomešana: stariji muškarci, adolescenti oba pola, žene, radnici, studenti. Ono što im je zajedničko je da su uključeni u društvene pokrete – od onih koji se odvijaju kroz proteste na ulicama do onih za koje se čulo u nedavnom talasu protesta u junu prošle godine.

Oni su tu da organizuju druge demonstracije ove godine, 22 februara, 2014, uz kontraverzan slogan: “Se não tiver direitos, não vai ter Copa” (Ako nema prava, neće biti ni prvenstva). Prve demonstracije su se dogodile 25 januara.

Na društvenim mrežama, poslednje četiri reči slogana ove grupe su izazvale pometnju početkom ove godine, kada se “Não Vai Ter Copa” (Neće biti Prvenstva) pojavilo na ulicama u junu za vreme protesta . Tek nedavno su PT (Radnička Stranka) i savezna vlada reagovali na društvenim mrežama, zato što su se uplašili da će protesti zatamniti sjaj prvenstva u Brazilu u godini izbora – i da će imati isti razarajući efekat na popularnost kao onaj s kojim je predsednik Dilma Rousseff (zajedno sa svima iz vlasti) bio suočen u junu prošle godine.

U nedelju, 12 januara – 13 dana posle prvog protesta koji je organizovala grupa – reakcija PT-e (Radnička stranka) se pojavilau obliku posta na službenoj stranici stranke na Facebooku: “Dogovoreno je. Divna nedelja za sve one koji navijaju za Brazil.” Uz ovu rečenicu, išla je i fotografija s rasprave #VaiterCopa (Biće prvenstva). Na službenoj stranici predsednika Dilma, isti ton: “BEZ IMALO SUMNJE. Dobra nedelja za sve one koji navijaju za Brazil” i još jedna slika sa iste rasprave. Danas, naziv rasprave koju koriste vlada i PT je #CopadasCopas (Kup Kupova), službeni slogan.

Na blogovima i društvenim mrežama, neki tretiraju pokret kao teroriste ili “slučaj za policiju.” Umereniji kritičari kažu da će se protesti odvijati i tokom prvenstva, i pitaju se da li će imati isti uticaj na popularnost predsednika Dilme kao pre, što će napraviti put za stranke desnice.

Ali na kraju, kakav je ovaj novi pokret? Šta namerava? Kako bi oni odgovorili na kritike koje su im upućene? To su pitanja koja su me dovela na taj sastanak.

Photo shared by Agência Pública.

Fotografiju podelila Agência Pública.

Protesti i širenje veza

10 decembra, 2013, na Međunarodni dan ljudskih prava, pokret je objavio proglas pod naslovom “Se não tiver direitos, não vai ter Copa” (Ako nema prava, neće biti ni Prvenstva), , a sledi jedan deo:

(…) Junho de 2013 foi só o começo! As pessoas, os movimentos e os coletivos indignados que querem transformar a realidade afirmam através das diversas lutas que sem a consolidação dos direitos sociais (saúde, educação, moradia, transporte e tantos outros) não há possibilidade do povo brasileiro admitir megaeventos como a Copa do Mundo ou as Olimpíadas. Isso significa que as palavras de ordem no combate a esses governos que só servem às empresas e ao lucro devem ser: ‘Se não tiver direitos, não vai ter Copa!’

(…) Jun 2013 je bio samo početak! Ljut narod, pokreti i grupe koji žele da promene našu stvarnost potvrđuju kroz razne borbe da bez prihvatljivih društvenih prava (zdravstva, obrazovanja, stanovanja, prevoza, itd.), ne postoji mogućnost da će ljudi u Brazilu dopustiti da se desi mega–događaj kao što je Svetsko prvenstvo u fudbalu i Olimpijske Igre. To znači da reči koje predstavljaju našu stvar onima koji vode zemlju i koji služe samo poslovima i profitu bi trebale biti: “Ako nema prava, neće biti ni Prvenstva!”

Proglas nastavlja:

Nossa proposta é barrar a Copa! Mostrar nacionalmente e internacionalmente que o poder popular não quer a Copa!

Naš predlog je da se zaustavi Svetsko prvenstvo! Da se pokaže na nacionalnom i međunarodnom nivou da narod ne želi Svetsko prvenstvo!

Nakon toga, proglas spominje proteste protiv rasta cena prevoza koja je izazvala talase protesta u junu:

Os dirigentes políticos disseram que era impossível atender a pauta das manifestações pela revogação do aumento, entretanto o poder popular nas ruas nos mostrou que realidades impossíveis podem ser transformadas, reivindicadas e conquistadas pelo povo. E mesmo assim dirão: ‘mas isso é impossível!’ Então nós diremos: ‘o impossível acontece!’

Političke vođe su rekle da je nemoguće da se izađe u susret zahtevima protesta, ukidanje povećanja cena prevoza, međutim snaga naroda na ulicama nam je pokazala da se nemoguća stvarnost može promeniti, ponovo postaviti, i osvojiti od strane običnih ljudi. I kao takvi, oni će reći: ‘Ali, to je nemoguće!’ A mi ćemo reći: ‘Nemoguće se događa!’

Pet pokreta je potpisalo proglas. Najpoznatiji od njih je možda Movimento Passe Livre (Pokret za slobodnu trgovinu), jedan od glavnih katalizatora političkih protesta u junu s naglaskom na trenutni model javnog prevoza.

Ostali su Fórum Popular de Saúde do Estado de São Paulo (Narodni Forum za zdravstvo u državi São Paulo), grupa koja ujedinjuje različite grupe u obrani javnog zdravlja; Coletivo Autônomo dos Trabalhadores Sociais (Samostalna Grupa socijalnih radnika), koji ujedinjuje, prvenstveno, zagovornike socijalne pomoći koji deluju u São Paulu; Periferia Ativa (Aktivna Periferija), koju finansiraju zajednica u Južnoj zoni i gradsko područje glavnoga grada São Paula; i Comitê Contra o Genocídio da População Preta, Pobre e Periférica (Odbor protiv genocida crnih ljudi, siromašnog i zanemarenog stanovništva), koji se bori protiv policijskog nasilja i nasilja od strane grupa osvetnika.

“Nisam povezan ni sa čim”

Kao što se može videti, ono na šta se organizacije usresređuju je različito, ali ono što ih ujedinjuje je borba za ljudska prava isključenog stanovništva, za koje se smatra da je najviše pogođeno Svetskim prvenstvom u fudbalu. Sérgio Lima, iz Narodnog Foruma Saúde, ovako opisuje pripadnike pokreta:

É um pessoal que já participou de muita luta, pessoal de movimento social mesmo, que tá cansado de gabinete e tudo mais. Eu sou um caso que postulei muito tempo luta de gabinete. Mas hoje não sou filiado a nada.

To su ljudi koji su već učestvovali u ovoj borbi, iste one osobe iz društvenog pokreta koji su umorni od kancelarija, papirologije i svega ostalog. Ja sam neko ko je već proveo puno vremena u borbi kroz kancelarije. Ali danas nisam povezan ni sa čim.

On objašnjava i ciljeve ove grupe:

Ao meu ver, é dizer que a gente não precisava da Copa nesse momento, diante de tantas mazelas em transporte, educação, saúde. Acredito que é nesse sentido.

S moje tačke gledišta, oni poručuju da nam u ovom trenutku ne treba Svetsko prvenstvo, uz toliko problema kojih imamo s prevozom, obrazovanjem, zdravstvom. Verujem da je to smisao ovoga.

Kada smo ga podsetili na kritike, koje su izražene prvenstveno na društvenim mrežama, da grupa “Não vai ter Copa” (Kup će potrajati) služi interesima desnih stranaka, Lima se smeje. On kaže da je i on pre bio povezan s PT. “Oni to uvek kažu,” ljutito kaže on.

Onda ga pitam da li zaista nameravaju da zaustave prvenstvo, i kako:

É um objetivo sim. De enfrentamento mesmo, a gente sabe que é uma luta desleal e cruel, mas a gente tem isso como pauta, sim. Queremos ganhar a massa, ganhar corpo e fazer o enfrentamento com os protestos nas ruas. Não queremos nenhum ato violento, nem se cogita isso. Queremos barrar com os protestos mesmo.

Da, to je cilj. I dok se suočavamo s tom stvarnosti, znamo da je to okrutna i nepoštena borba, ali mi imamo cilj zbog koga se borimo, da. Želimo da pridobijemo mase, da dobijem snagu, i zauzmemo stav na protestima na ulicama. Mi ne želimo nikakva nasilna dela, o njima ni ne razmišljamo. Želimo da se to zaustavi mirnim protestima.

Anti-kapitalisti

Osim navedenih organizacija, pokret je takođe privukao aktiviste levo od PT, kao što je PTSU (Ujedinjena socijalistička radnička partija) i PSOL (Stranka Socijalizma i Slobode). Pokret Juntos! (Zajedno!), na primer, koji su početkom 2011 pokrenuli mladi iz PSOL-a, takođe predstavlja bazu podrške. Jedan od njihovih članova, Maurício Costa Carvalho, kaže:

A gente entende a Copa do Mundo como parte de um aspecto crítico do crescimento capitalista. Com o crescimento, ao invés de termos investimentos nos setores públicos, em saúde, educação, transporte, moradia, o que temos é um processo de subserviência ao projeto tradicional de acumulação, que é esse megaevento comandado por uma entidade absolutamente corrupta como a Fifa. O único objetivo da Copa é enriquecer os parceiros comerciais da Fifa e as grandes empresas no Brasil. E isso tem sido feito com a produção de cidades de exceção.

Jasno nam je da se Svetsko prvenstvo nalazi u sklopu važnog aspekta kapitalističkog rasta. Uz taj rast, umesto da se ulaže u javni sektor, u zdravlje, obrazovanje, prevoz, smeštaj, ono što imamo je proces podčinjavanja tradicionalnog projekta gomilanja koju predstavlja ovaj mega–događaj koji vodi apsolutno korumpirani entitet poput FIFA-e. Jedini cilj Svetskog prvenstva u fudbalu je da komercijalni partneri FIFA-e i veliki poslovi u Brazilu dobiju više para. A to se radi uz stvaranje ‘gradova izuzetaka’.

Za Maurícia, protesti koji se dešavaju su nastavak protesta koji su se dešavali u poslenjih nekoliko godina širom celoga sveta – od ogorčeni ljudi u Španiji do Okupirajte Wall Street u SAD-u. To su protesti, kaže on, koji su uticali na pokretanje Zajedno!:

Todos os governantes tiveram a sua popularidade bastante desgastada depois das jornadas de junho. Isso mostra que não é um problema de um partido ou de outro, só. É um problema da estrutura da velha política partidária no país. As manifestações mostraram que é necessário ter mudanças estruturais. E essas mudanças passam por ter uma política que é completamente distinta dessa política que vem sendo feita. É necessário que se ouça a voz das ruas e que a política não se resuma a passar um cheque em branco a um candidato a cada dois anos.

Nakon junskih protesta, svim predstavnicima vlasti je pala popularnost. To pokazuje da ne postoji problem samo s ovom ili onom strankom. Problem je u zastareloj stranačkoj politici u zemlji. Protesti su pokazali da je potrebno napraviti promene u strukturu, i te promene će u potpunosti promeniti lice politike koja je sada na sceni. Potrebno je da se čuju glasovi na ulicama i da vladina politika ne završi kao blanlo ček za kandidata, svake dve godine.

Pitao sam ga da li veza koju ima Zajedno! sa PSOL strakom, koja će podržati senatora Randolfe Rodriguesa iz Amapa kao predsedničkog kandidata ove godine, stavlja na kocku partizansku nezavisnost grupe, i on je odgovorio sledeće:

O Juntos! é um grupo que têm militantes do PSOL, mas que tem muitos militantes que não são do PSOL, tem seus fóruns próprios, seus próprios grupos de discussão. Existem militantes do PSOL que participam de vários grupos diferentes. Então não tem nada ligado à estrutura do PSOL.

Zajedno! je grupa koja ima PSOL aktiviste, ali imamo i aktivista koji nisu iz PSOL stranke, koji imaju svoje forume, svoje grupe za raspravu. Postoji mnogo PSOL aktivista koji učestvuju u mnogim različitim grupama, tako da nema veza sa strukturom PSOL-a.

Obratite pažnju na drugi deo ovog članka, koji će biti objavljen uskoro.

Blog Copa Pública je eksperiment u građanskom novinarstu koji pokazuje kako je stanovništvo Brazila pogođeno s pripremama za Svetsko prvenstvo u fudbalu 2014 – i kako se bori da ne bude isključeno.

Započnite razgovor

Molimo Vas da se Prijavite se »

Pravila korišćenja

  • Svi komentari se pregledaju. Pošaljite komentar samo jednom jer bi u suprotnom mogao biti prepoznat kao spam.
  • Molimo Vas da se prema drugima odnosite sa poštovanjem. Komentari koji sadrže govor mržnje, nepristojne izreke i lične uvrede neće biti objavljeni.