Napadi su počeli. 12. marta, u mnogim gradovima širom zemlje i kroz portugalske delegacije širom Evropske unije, mladi su izašli na ulice. Kako javlja organizacija, Geração à Rasca [Generacija “Sastavljanja kraja s krajem”], ovaj protest je “ne-stranački, sekularni i miran protest koji za cilj ima da ojača učešće građana u demokratskoj vlasti u zemlji” [pt]. Izronio je kao spontani event na Facebooku i, za manje od mesec dana, okupio je preko 50.000 [Update: 64.639] onih koji nameravaju da učestvuju:

Poster za protest " Sastavljanje kraj s krajem" generacije sa event stranice na Facebooku

Nós, desempregados, “quinhentoseuristas” e outros mal remunerados, escravos disfarçados, subcontratados, contratados a prazo, falsos trabalhadores independentes, trabalhadores intermitentes, estagiários, bolseiros, trabalhadores-estudantes, estudantes, mães, pais e filhos de Portugal. Protestamos:
– Pelo direito ao emprego! Pelo direito à educação!
– Pela… melhoria das condições de trabalho e o fim da precariedade!
– Pelo reconhecimento das qualificações, competência e experiência, espelhado em salários e contratos dignos!

Nezaposlenost u kontekstu

Prošlog decembra, voditelj naTSF Radio News [pt] je izneo podatak iz INE (Nacionalni Institut za Statistiku), koji je istakao da više od 300,000 mladih ljudi nema nikakvu [ekonomsku] aktivnost”. Isti radijski voditelj je 24. februara rekao, da je “23 odsto mladih nezaposleno, 720.000 imaju kratkoročne ugovorei da je u poslednja tri meseca zabeleženo povećanje od 14% u korištenju recibos verdes [radnici koji zarađuju u samozaposlenom režimu poreza]”.

Na blogu Epígrafe (Epigraf), Ricardo Salabert iz FERVE Pokreta(BOIL, skraćenica za Muka nam je od Recibos Verdes) [pt], objašnjava ovakav odnos prema tržištima rada:

Os recibos verdes são um modelo de facturação aplicável aos trabalhadores independentes, i.e., às pessoas que prestam serviços ocasionais para entidades várias (empresas ou particulares). São exemplo disso os médicos, os arquitectos (entre outros) que podem passar recibos verdes aos seus clientes, não tendo de se estabelecer como empresa.

I tako raste broj radnika koji nemaju nikakve socijalne zaštite (u bolesti, trudnoći, smrti rođaka), bez odmora ili neke druge vrste podrške. Poslodavac može otpustiti ove radnike u bilo kojem trenutku, jer, po zakonu, oni nemaju veze s preduzećem. Postoji desetne hiljada Portugalaca, iz svih generacija, sa statusom lažnih recibos verdesa koji pružaju usluge firmama pod istim uslovima koje sadrži i Ugovor o radu, kako je navedeno u Zakonu o Radu (član 12), koji ih stalno drži u neizvesnosti.

Muzika podstiče akciju

Neko bi ih mogao nazvati Ni-tamo-Ni-ovamo generacijom, kako Rui Rocha objašnjava [pt], na blogu Delito de Opinião (Delikt mišljenja):

Nem estudam, nem trabalham. (…) Tipicamente, esta é uma geração potencialmente melhor preparada do que as que a precederam e, aparentemente, muito segura de si. São, todavia, presa fácil da degradação do mercado laboral e não conseguem encontrar uma saída airosa, nem combater este estado de coisas. Os sociólogos identificam uma característica muito comum neste grupo: a inexistência de qualquer projecto de vida. As manifestações mais evidentes são a apatia e a indolência.

Krajem januara, muzička grupa Deolinda predstavila je na svojoj turneji neobjavljeni komad koji je izazvao jake emocije, dajući ime i glas onome što je postalo, nakon toga, poznato kao Generacija ludosti.

Sou da geração sem remuneração
E nem me incomoda esta condição
Que parva que eu sou!
Porque isto está mau e vai continuar
Já é uma sorte eu poder estagiar
Que parva que eu sou!
E fico a pensar,
Que mundo tão parvo
Onde para ser escravo é preciso estudar…

Satira članka Isabele Stilwell, na Facebook stranici "artº 21" (stavka portugalskog Ustava koja se odnosi na pravo otpora)

Pesma Deolinde, sa više od 345,000 pregleda na YouTubeu, spontano je postala himna “(sadašnje) lude generacije”.

Nekoliko dana kasnije pismo urednika [pt] u jednom besplatnom dnevnom listu u Portugalu, po rečima urednice ovog izdanja Isabele Stilwell, ako su “studirali i sada su robovi, onda su zaista budale. Budale zato što su potrošili novce svojih roditelja i naše poreze na studije i završili tako što nista naučili nisu”. Kao odgovor dobila je na hiljade komentara koji se razmnožavaju na društvenim mrežama.

Ova himna je onda postala barut koji je zapalio fitilj za svakoga ko se oseća kao da plaća za greške koje je počinila prethodna generacija [pt].

Mnogo problema, malo rešenja

Ako je s jedne strane ovo spojilo neke u opštem otporu, mnogi drugi su se, s druge strane, ogradili. To je probudilo neke polu-uspavane rasprave.

Dok blog O Jumento (Magarac) piše o međugeneracijskoj solidarnosti (ili njenom nedostatku) [pt], Helena Matos, na blogu Blasfémias (Bogohulja), dovodi u pitanje legetimitet [pt] ove generacije da zahteva ista prava kao što su imali njihovi roditelji:

Preparam-se agora os ditos membros da geração à rasca não para exigir que os mais velhos mudem de vida mas sim que também eles possam manter esse tipo de vida. Quem vier depois que se amanhe. A prosseguirmos, dentro de alguns anos, assistiremos a protestos de gerações que se dirão bem pior do que à rasca.

Luis Novaes Tito apeluje za promenu [pt] status quo-a, na blogu A Barbearia do Senhor Luis (Berbernica gospodina Luiša), gde upozorava na sukob generacija:

Concordo que, em vez de chorarem pelos cantos embalados pelo faducho do “já não posso mais”, vão para a rua gritar que é tempo de mudar, antes que os mandem embalar a trouxa e zarpar.

Od postova i komentara, do tekstova urednika i onih sa mišljenjima u tradicionalnim medijima, tu su i oni koji i dalje pokušavaju da gurnu društvo u srce problema: uzroci i rešenja (znajući da je lakše da se dogovore o uzrocima nego o rešenjima). Tako je rasprava povećala ulogu države i zakonodavca, kao i legislator, and also to univerziteta i institucija visokog obrazovanja.

I tako je sa Portugalom, “zemljom blagih manira”, čija je korpa konformizma možda prepuna, sada i zauvek. Daleko od pronalaženja platforme za konsultacije između političke klase, civilnog društva i same generacije koja je u pitanju, pokret koji je nastao i ipak se proširio, sada traži put ka zrelosti. Danas prolazi kroz svoj prvi veliki test, i, s obzirom na krhkost računanja na brojeve sa društvenih mreža, saznaćemo prave razmere želje ove generacije za promene u zemlji kada to vreme dođe. I čekamo. Zabrinuti.