[Svi linkovi vode ka stranicama na portugalskom jeziku, osim ako nije drugačije naznačeno.]
Prvi put u brazilskoj istoriji, nacionalni popis je pokazao da većinu populacije (50.7%) od ukupno 190,732,694 ljudi čine crnci ili melezi. Popis iz 2011. je otkrio da je većina crnačkog stanovništva grupisana na severu i severoistoku zemlje, a da je najveća stopa nepismenih kod starosne grupe preko 15 godina (između 24.7% i 27.1%).
Istraživanje je pokazalo da širom zemlje još uvek postoji nejednakost u pogledu dohotka, a najbogatiji sloj zarađuje 42 puta više od najsiromašnijeg. Polovina brazilske populacije živi sa manje od 375 reala mesečno [približno 200 USD], a minimalna zarada je manja od (510 reala [približno 275 USD] u vreme kada je studija rađena). U ekstremnom siromaštvu živi 16.2 miliona ljudi (približno 8.5% stanovništva), što znači da oni zarađuju 70 reala ili manje [približno 38 USD] mesečno, a 70.8% su crnci.
Ukratko, prosečne plate brazilskih crnaca i meleza su 2.4 puta niže od plata belaca Azijata. Osim toga, oni umiru mlađi zbog teških uslova života, nasilja i slabog pristupa zdravstvenoj zaštiti. Objavljene u predvečerje Dana svesti o crncima [en], ove cifre ukazuju na zabrinjavajuću situaciju u kojoj se nalaze brazilski crnci.
Neki veruju da je crnačka populacija još brojnija, jer je u Brazilu određivanje rase prema boji kože često komplikovano. Marcelo Paxu prepričava konverzaciju koju je imao sa anketarom kada je dosao da obavi popis: :
- Qual a sua cor????
Eu perguntei o que ele achava e ele respondeu que eu é que tinha que responder qual cor eu preferia, respondi que preferia AZUL, ele então mudou a pergunta….
– Qual é a sua raça??
Respondi que era Negro ele me olhou de cima abaixo e indagou:
– Mas o Sr.é branco!!!!!!!!
Eu irritado respondi: …Meu amigão sei que não tem culpa, mas vou lhe explicar uma coisa…..sou neto de NEGRA, filho de NEGRA ,irmão de NEGRA e meu tio avó era tão PRETO que chegava a ser AZUL (cor que tinha dito a ele que mais gostava) e você ainda acha que sou branco??????
‘Koje ste boje?’
Pitao sam šta je [pod tim] mislio, a on je odgovorio da bi trebalo da kažem boju koju bih voleo da bude upisana. Kada sam rekao da preferiram plavu, promenio je pitanje.
‘Koje ste rase?’
Odgovorio sam da sam crnac. Pogledao me je od glave do pete, a onda je prsnuo, ‘Ali, vi ste belac!’
Isprovociran, odgovorio sam, ‘Druže, ne krivim te, ali želim nešto da ti objasnim: Moja baka je crnkinja, moja majka je crnkinja, moj brat je crnac, brat moje bake je bio toliko crn da je praktično bio plav (boja za koju sam rekao da mi je omiljena), a ti mi sada kažeš da sam belac?’
Razmišljajući o ciframa u postu posvećenom obeležavanju Dana svesti o crncima, Lari Carvalho govori o povećanju svesti, mada ne nužno među crnačkom populacijom:
Na realidade, a consciência da importância da cultura africana para a história nacional, bem como o orgulho do brasileiro de ser descendente de negros têm aumentado nos últimos anos.
Prova disso são os resultados do último censo do IBGE, que indicam que a proporção de brasileiros que se definem como negros ou pardos aumentou de 44,7% para 50,7%, desde 2000. […]
O grande avanço que o resultado do último censo revela é a consciência da valorização da própria identidade entre os afro-brasileiros.
Činjenica je da je svest o značaju afričke kulture u našoj nacionalnoj istoriji i ponosu Brazilaca njihovim crnačkim poreklom podignuta poslednjih godina.
Ovo su potvrdili rezultati poslednjeg popisa, koji su pokazali da je broj Brazilaca koji se izjašnjavaju kao crnci ili melezi porastao sa 44.7% na 50.7% od 2000.
Znači, prvi put od kada se vrši popis zvanična statistika pokazuje da crna i mešovita rasa čini većinu brazilskog stanovništva.
Velika promena koju je otkrio poslednji popis jeste razvoj afro Brazilaca koji pokazuju svest o vrednosti sopstvenog identiteta.
Lays Santos je zbunjena da u zemlji gde se većina stanovništva identifikuje kao crnci postoji potreba za posebnim danom koji bi skrenuo pažnju na svest o crncima . Ona misli da “mora da je nešto pogrešno, ako sebe smatramo “obaveznima” da slavimo ovaj dan.
[…]a sua essência está justamente em chamar atenção para inserção do negro na sociedade brasileira. Logo, podemos imaginar que ainda a população negra sofre desvantagem quando o assunto é o exercício da cidadania.
Claro que sim. Infelizmente esse problema das relações raciais no Brasil que influenciam na construção do ser social e no exercício da cidadania, está camuflado pelo mito da Democracia racial. Onde se acredita não haver desigualdade social devido à diferença étnico-racial. Quando na verdade, as estatísticas nos mostram o contrário. Como entender que a maioria da população é discriminada pela sua origem cultural? Como entender que o povo que ajudou a construir nosso país seja ainda discriminado por causa da cor da pele? Não é o Brasil um país de todos? Ao menos devia ser… O censo 2010 mostrou que ainda a desigualdade social está ainda associada a cor da pele. E isso precisa ser combatido com urgência!
[…] U suštini, prava svrha ovog dana je da skrene pažnju na inkluziju crnaca u brazilskom društvu. Ovo nas vodi do pretpostavke da su crnci još uvek u nepovoljnom položaju kada je u pitanju dobijanje državljanstva.
Ovo je jasan slučaj. Nažalost, problem rasnih odnosa u Brazilu, koji ima uticaj na socijalni identitet i državljanstvo, kamufliran je mitom o rasnoj demokratiji– verovanje da ne postoji socijalna nejednakost zasnovana na etničkim i rasnim razlikama. U stvarnosti, međutim, statistike nam pokazuju da je istina drugačija. Teško je shvatiti kako je većina populacije diskriminasana u pogledu njene kulturne tradicije, ili kako su ljudi koji su pomogli izgradnju naše zemlje još uvek diskriminisani na osnovu boje njihove kože. Nije li Brazil zemlja svih? To bi svakako trebao da bude! Popis iz 2010 je pokazao da je društvena nejednakost još uvek povezana sa bojom kože. Hitno moramo da se borimo zbog ovakvih stvari.
Clecyo analizira rezultate popisa, rasne predrasude i uslove života crnaca u dugačkom, misaonom postu , koji počinje i završava se ovako:
No dia da Consciência Negra, quero esquecer das inúmeras vezes que a cor da minha pele foi critério de julgamento. Quero esquecer que os números de uma pesquisa indicam que 97% dos brasileiros dizem não ter preconceito racial, mas também que 98% dos mesmos entrevistados disseram conhecer outras pessoas que tinham. Se pudesse, queria saber como ficar transparente, de vergonha. […]
E neste dia Consciência Negra, queria realmente esquecer que dos 16 milhões de brasileiros vivendo em extrema pobreza (ou com até R$ 70 por mês), 4,2 milhões são brancos e 11,5 milhões são pardos ou pretos. E esquecer também que as mortes entre os brancos estão mais concentradas nas idades avançadas, como resultado de câncer. Porque entre os brasileiros negros, morre-se mais entre os jovens de 15 a 29 anos, principalmente entre os homens, por conta de causas externas, como acidentes e mortes violentas. Minha memória me questiona porque apenas dos 10% de brasileiros mais ricos, apenas 20% são negros, ou porque na base da pirâmide social, 73% dos negros fundamentam os 10% dos brasileiros mais pobres.
Danas, kada je Dan svesti o crncima, želim da zaboravim da je od 16 milliona Brazilaca koji žive u ekstremnom siromaštvu, sa manje od 70 reala mesečno, 4.2 miliona su belaca, dok su 11.5 miliona melezi ili crnci.
Takođe želim da zaboravim da belci uglavnom umiru u poznim godinama, od posledica kancera, dok više brazilskih crnaca umiru kao mladi ljudi, naročito mškarci između 15 i 29 godina, i to zbog eksternih razloga kao što su nesreće i nasilje. Ne želim da se sećam da je od 10% najbogatijih Brazilaca svega 20% crnaca, dok su na dnu društvene piramide 10% najsiromašnijih Brazilaca u 73% države crnci.
Istraživači iz IBGE, (Brazilski Institut za geografiju i statistiku) posetili su 67.5 milliona domova iz 5,565 gradova u periodu od avgusta do oktobra prošle godine. Prvi brazilski popis je bio sproveden 1872., kada je populacija svrstana u svega dve grupe: slobodni ljudi i robovi. Ovu drugu grupu koju čine domoroci i potomci afričkih građana čini 15% populacije.
Dan svesti o crncima se obeležava 20. novembra. Ovaj datum je izabran u čast Zumbi dos Palmares , simbola crnačkog stanovništva i borbe za slobodu, koji je umro na taj dan 1695. godine.